Democratiefabriek

Onderbouw leerlingen leren:

• dat zij vrijheid hebben in het maken van keuzes, rekening houdend met de keuzes van medeleerlingen en de geldende afspraken in de klas.

Bovenbouw leerlingen leren:

• over de basiswaarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit van de democratische rechtsstaat;
• over het belang van regels en afspraken thuis en op school en deze te vergelijken met die in de publieke ruimte;
• waarom zij vrijheid hebben in het maken van keuzes, rekening houdend met de keuzes van medeleerlingen en de geldende afspraken in de klas en omgeving;

Onderbouw leerlingen leren:

• dat er regels en afspraken gelden thuis, op school en in de publieke ruimte, en welke consequenties het kan hebben als je regels overtreedt of afspraken schendt;
• dat er regels en afspraken gelden in ons land en welke rol verschillende mensen hebben bij het handhaven ervan.

Bovenbouw leerlingen leren:

• over de werking van ons politieke bestel;
• over verschillende visies op vrijheid, gelijkheid en solidariteit;
• manieren waarop ze besluitvormingsprocessen op vreedzame wijze kunnen beïnvloeden en hoe ze daar verantwoordelijkheid voor kunnen nemen.

• om te gaan met hun wensen en hun opvattingen en leren zich hierover uit te spreken;
• de gevoelens, wensen en opvattingen van anderen te herkennen;
• te accepteren dat anderen iets anders willen, maar dat dit niet tot een conflict hoeft te leiden.

• in de context van de klas te proberen anderen van hun mening te overtuigen;
• de mening van anderen in eigen woorden samen te vatten;
• hun mening te verwoorden en daar eenvoudige argumenten voor te geven.
• er rekening mee te houden dat hun mening of uitlatingen emoties teweeg kunnen brengen bij anderen;
• conflicten in de directe omgeving op een vreedzame manier op te lossen, maar ook accepteren dat conflicten kunnen blijven bestaan.

• de eigen grenzen te herkennen, te benoemen en te bewaken (emotioneel, fysiek);
• te benoemen wat bij hen thuis belangrijke tradities, vieringen en rituelen zijn.

• uit te drukken met welke groep(en) in cultuur en samenleving ze zich verbonden voelen en welke betekenis symbolen en rituelen voor hen hebben, waaronder nationale symbolen;
• enkele verschillende aspecten waardoor hun identiteit mede gevormd is bewust waar te nemen: gender, gezin, sociaaleconomische achtergrond, levensbeschouwing, religie en cultuur;
• te reflecteren op de mate waarin hun identiteit mede gevormd is en beïnvloed wordt door leeftijdgenoten, groepsidentiteiten, (social) media, maar ook door persoonlijke mogelijkheden en beperkingen.

• de eigen gezinssituatie en thuiscultuur of -culturen te vergelijken met die van een ander;
• samen en/of met hulp van anderen onderlingen conflicten vreedzaam op te lossen.

• hoofdzaken over religieuze en levensbeschouwelijke stromingen en culturele tradities en gebruiken die in onze diverse samenleving een rol spelen;
• uit te wisselen over wat gedeelde en verschillende waarden, overtuigingen, idealen en toekomstverwachtingen zijn;
• overeenkomsten en verschillen tussen mensen te herkennen, te benoemen, en in aanzet te verklaren.

• in concrete situaties te herkennen en te benoemen wat ze eerlijk vinden of oneerlijk, goed dan wel slecht, welke spanningen dit op kan leveren en wat dat kan betekenen voor hun handelen.

• manieren om voor hun eigen belangen en die van de groep op te komen;
• manieren om voor concrete anderen hier én elders op te komen: dat kind in die omstandigheid;
• voorbeelden van uitsluiting, onrechtvaardigheid, discriminatie en ongelijke behandeling in de eigen omgeving en in het land te herkennen en te benoemen;
• manieren om kwesties rond solidariteit op school of in de omgeving te onderzoeken, deze aan te kaarten en daar zo mogelijk gevolg aan te geven.

• over verschillende vormen van media(boodschappen), de toegang daartoe en hun invloed op hun eigen leefstijl en die van anderen.

• na te denken over de mate waarin jij samen met anderen keuze hebt in vragen rond duurzaamheid;
• kritisch na te denken over hun eigen gedrag en keuzes van anderen en het effect daarvan op de leefomgeving, dichtbij en veraf, nu en later.

• gewoonten en gebruiken van henzelf en van klasgenoten te herkennen als komend uit verschillende streken en/of tradities.

• anderen waar te nemen als mensen met eigen gevoelens en gedachten, daar uitdrukking aan te geven en er rekening mee te houden;
• in concrete situaties ethische dimensies te herkennen en te benoemen en hun handelen hier zo mogelijk op af te stemmen;
• het eigen belang en dat van anderen in te zien en te verwoorden; te respecteren wat anderen nodig hebben om in hun behoeften te voorzien; regels te accepteren en te bewaken.

• gericht soorten vragen te stellen over vanzelfsprekendheden in de directe omgeving; eenvoudige verbanden te leggen en overeenkomsten en verschillen te duiden; in aanzet te benoemen wat de herkomst van hun overtuigingen is;
• het perspectief van concrete anderen in een gegeven context te herkennen en te beschrijven (hoe zou dat kind daar, in die omstandigheden, zich..); te anticiperen op wat hun gedag of uitlatingen te weeg kunnen brengen bij een ander;
• over wederkerigheid van belangen; hoe ze de belangen van zichzelf, van concrete anderen en van de groep kunnen behartigen; hoe ze het recht van anderen om binnen geldende normen in hun behoeften te voorzien kunnen respecteren, bevorderen of bevechten.